Yürüttüğü güvenilir dış politikası ile krizlerin çözümünde öncü rol üstlenen Türkiye, Rusya ve Ukrayna arasındaki barış görüşmelerine ev sahipliği yapacak. İstanbul'daki müzakerelerde, Rusya ve Ukrayna heyeti, barışın şartlarını görüşecek.
TC Dışişleri Bakanı Hakan Fidan, ABD Dışişleri Bakanı Marco Rubio başkanlığındaki ABD heyeti, Ukrayna Savunma Bakanı Rüstem Umerov başkanlığındaki Ukrayna heyeti ve Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin'in Müşaviri Vladimir Medinskiy başkanlığındaki Rus heyeti, ateşkes görüşmeleri için bugün İstanbul'da olacak.
Türkiye'nin ev sahipliğindeki müzakerelerde, Rus heyeti 2022'deki İstanbul müzakerelerini temel almak isterken Ukrayna heyeti ise toprak bütünlüğü ve güvenlik garantilerini masaya taşıyacak.
Rus heyete Medinskiy başkanlık edecek
Yerli ve yabancı basın mensuplarının yoğun ilgi gösterdiği müzakerelere katılmak üzere İstanbul'a gelen Rus heyete, Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin'in Müşaviri Vladimir Medinskiy başkanlık edecek.
Heyette, Rusya Dışişleri Bakan Yardımcısı Mihail Galuzin, Rusya Genelkurmay Başkanlığı Ana İstihbarat Dairesi (GRU) Başkanı İgor Kostyukov ve Rusya Savunma Bakan Yardımcısı Aleksandr Fomin yer alacak.
Heyetin uzmanlar listesinde ise Rusya Genelkurmay Başkanlığı Bilgi Dairesi Başkan Yardımcısı Aleksandr Zorin ve Rusya Devlet Başkanlığı İnsani alanda Devlet Politikası Dairesi Başkan Yardımcısı Yevgeniya Podobreyevskaya'nın yanı sıra Rusya Dışişleri Bakanlığı Bağımsız Devletler Topluluğu Ülkeleri İkinci Daire Müdürü Aleksandr Polişçyuk ile Rusya Savunma Bakanlığı Uluslararası Askeri İşbirliği Ana Müdürlüğü Başkan Yardımcısı Vladimir Şevtsov bulunacak.
Medinskiy, 2022'deki görüşmelerde de Rus heyetine başkanlık yapmıştı.
Ukrayna heyeti
Ukrayna Devlet Başkanı Volodimir Zelenski, İstanbul'da düzenlenecek barış müzakerelerine katılacak Ukrayna heyetinin oluşturulmasına ilişkin kararnameyi imzaladı.
Türkiye, Rusya ve ABD'li yetkililer ile görüşmek için oluşturulan heyete Ukrayna Savunma Bakanı Rüstem Umerov başkanlık edecek.
Heyette şu isimler yer alacak:
“Ukrayna Dışişleri Bakan Yardımcısı Sergiy Kyslytsya, Ukrayna Güvenlik Servisi (SBU) Başkan Yardımcısı Oleksandr Poklad, Dış İstihbarat Servisi Başkan Yardımcısı Oleh Luhovskyi, Ukrayna Genelkurmay Başkan Yardımcısı Oleksii Shevchenko, Savunma Bakanlığı Ana İstihbarat Müdürlüğü (GUR) Başkan Yardımcısı Vadym Skibitskyi, Ukrayna Hava Kuvvetleri Komutanlığı Karargahı Başkan Yardımcısı Yevhenii Shynkarev, Ukrayna Deniz Kuvvetleri Komutanlığı Karargahı Başkan Yardımcısı Oleksandr Dyakov, Ukrayna Genelkurmay Başkanlığı Merkez Hukuk Dairesi Uluslararası ve Operasyonel Hukuk Dairesi Başkanı Oleksii Malovatskyi, Ukrayna Genelkurmay Başkanlığı Ana Harekat Müdürlüğünün Kıdemli Subayı Oleksandr Sherikhov, Ukrayna Silahlı Kuvvetleri Başkomutanlığı Destek Birimi Protokol Subayı Heorhii Kuzmychev, Ukrayna Devlet Başkanlığı Ofisi Başkanı Danışmanı Oleksandr Bevz.”
Ayrıca Zelenski, Ukrayna heyetinin Rus heyeti ile görüşmesinin önünde engel olan, 4 Nisan 2022 tarihli “Ukrayna heyetinin Ukrayna’nın güvenlik garantilerine ilişkin anlaşma taslağı hazırlanması ve koordinasyonuna ilişkin Rusya ile görüşmelere katılması” konusundaki kararnameyi iptal etti.
“İstanbul'da ciddi ve profesyonel bir çalışmaya niyetliyiz”
Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin’in Müşaviri ve İstanbul’daki müzakerelerde Rus heyetine başkanlık eden Vladimir Medinskiy, yaptığı yazılı açıklamada, Putin’in talimatıyla İstanbul’a geldiklerine işaret ederek, “İstanbul'da ciddi ve profesyonel bir çalışmaya niyetliyiz.” ifadelerini kullandı.
Medinskiy, müzakerelerde Rus tarafının hedefine de değinerek, “Putin tarafından önerilen doğrudan müzakerelerin amacı, çatışmanın temel nedenlerini ortadan kaldırarak uzun vadeli ve kalıcı bir barış sağlamaktır.” açıklamasını yaptı.
“Hedefimiz, uzun vadeli barışı sağlamak”
Vladimir Medinskiy daha sonra İstanbul’daki Rusya Başkonsolosluğu binası önünde basın mensuplarına açıklamalarda bulundu.
Rusya Devlet Başkanı Putin'in, dün Ukrayna ile müzakerelere katılacak heyetin hazırlık sürecine dair toplantı yaptığına dikkati çeken Medinskiy, toplantıda müzakerelerdeki pozisyonun belirlendiğini kaydetti.
Heyet başkanı Medinskiy, şunları kaydetti:
“Biz müzakerelere, İstanbul’da 2022’de Ukrayna tarafından bozulan barış görüşmelerinin devamı olarak bakıyoruz. Heyetimiz Devlet Başkanının kararnamesiyle onaylandı ve müzakereleri sürdürme konusunda tam yetkinliğe sahip. Heyetimiz yapıcı çalışmalar yapma, olası çözüm yollarını ve ortak noktaları bulma niyetinde. Ukrayna ile doğrudan müzakerelerdeki hedefimiz, krizin temel nedenlerini ortadan kaldırarak, er ya da geç uzun vadeli barışı sağlamak.”
Ukrayna Devlet Başkanı Zelenski, Türkiye'ye geldi
Öte yandan, Ukrayna Devlet Başkanı Volodimir Zelenski, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ile görüşmek üzere Ankara'ya geldi.
Zelenski, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ile Cumhurbaşkanlığı Külliyesi'ndeki görüşmesinin ardından, Ukrayna'nın Ankara Büyükelçiliği'ne gelerek basın toplantısı düzenledi.
İstanbul'da düzenlenecek Rusya-Ukrayna müzakerelerini değerlendiren Zelenski, Rusya'nın Türkiye'ye üst düzeyde bir heyet göndermediğini kaydetti.
Zelenski, “Rus heyetinin seviyesini gördükten sonra maalesef gerçek müzakereler konusunda çok ciddi olmadıklarını görüyoruz.” dedi.
Ukrayna Savunma Bakanı Rüstem Umerov başkanlığındaki heyeti İstanbul'a göndereceğini açıklayan Zelenski, “ABD Başkanı Trump ve Cumhurbaşkanı Erdoğan'a saygımızdan ötürü, İstanbul'a heyet yollamaya karar verdik.” diye konuştu.
Zelenski, bu kararı ayrıca ateşkesin sağlanması ve savaşı sona erdirmek için verdiğini ifade etti.
“ABD'li, Türk ve Ukraynalı gruplarla toplantı yapacağız”
Cumhurbaşkanı Erdoğan ile görüşmesinde, Ukrayna heyetinin 15-16 Mayıs'ta Türkiye ve ABD heyetleri ile bir araya gelmesini konuştuklarını aktaran Zelenski, “ABD'li, Türk ve Ukraynalı gruplarla toplantı yapacağız.” şeklinde konuştu.
Zelenski, öncelikle koşulsuz ateşkesin sağlanması gerektiğini vurgulayarak, “Bütün tarafların, müzakerelere hazır olduğunu göstermesi gerektiğine inanıyorum. İlk adımın koşulsuz ateşkes olması gerektiğine inanıyorum.” dedi.
Ateşkes gibi kararların devlet liderleri seviyesinde alınması gerektiği yönündeki kararı da görüşmeye hazır olduğunu vurgulayan Zelenski, “Koşulsuz ateşkes liderler seviyesinde görüşülecekse ben buradayım, doğrudan görüşmelere hazırım.” diye konuştu.
Zelenski, konuşmasında “Bugün teknik heyetler düzeyinde, liderler olmadan koşulsuz ateşkes sağlanabilirse, bunda sorun yok. Tartışmaya gerek yok, ilk adım olacak.” ifadelerini kullandı.
İstanbul'daki görüşmelerde, ateşkesin sağlanması için ilk adımın atılması gerektiğini kaydeden Zelenski, “İlk adımı atmalıyız. Eğer başlamazsak savaş uzun yıllar sürebilir.” dedi.
Ukrayna Devlet Başkanı Volodimir Zelenski, “Ateşkes olmazsa, ciddi kararlar alınmazsa, ikili görüşmeler olmazsa, o zaman savaşın daha hızlı sona ermesi için teşvik olacak uygun (Rusya'ya yönelik) yaptırımlar istiyoruz.” dedi.
Zelenski, Türkiye'ye yanında getirdiği heyetle savaşın gerçekten sona ermesini ve savaşı bitirmek istediklerini gösterdiklerini belirtti.
Zelenski, heyetindeki temsilcilerin karar verebilecek yetkililer olduğuna dikkatini çekerek, “Burada bulunan hepimizin, savaşın sonunu getirecek adımlar konusunda anlaşmak için kurumsal olarak bir yetkisi var.” dedi.
Rusya'nın, Türkiye'ye gönderdiği heyete göre savaşı bitirmek konusunda niyetli olmadığını gösterdiğini savunan Zelenski, “Ateşkes olmazsa, ciddi kararlar alınmazsa, ikili görüşmeler olmazsa, o zaman savaşın daha hızlı sona ermesi için teşvik olacak uygun (Rusya'ya yönelik) yaptırımlar istiyoruz.” diye konuştu.
“Kırım Ukrayna'dır”
Zelenski, Ukrayna'nın toprak bütünlüğünün kendileri için kırmızı çizgi olduğunu vurgulayarak, bu konuyu müzakerelerde tartışmayacaklarını belirtti.
Türkiye'nin de Ukrayna'nın toprak bütünlüğünü desteklediğini kaydeden Zelenski, “Geçici olarak işgal edilen toprakları tanımıyoruz, yarımadayı (Kırım) Rusya olarak tanımıyoruz. Bütün görüşmelerde şunu vurguluyorum. Bu benim sarsılmaz tutumumdur. Geçici olarak işgal edilen tüm topraklarımızı hukuki olarak Rus toprağı olarak tanımıyoruz. Kırım Ukrayna'nın parçasıdır, Kırım Ukrayna'dır.” ifadelerini kullandı.
Zelenski, ülkelerini savunmaya çalıştıklarını belirterek, “Sorun Ukrayna değil, Ukrayna sadece kendini savunmaya çalışıyor.” değerlendirmesinde bulundu.
Rusya-Ukrayna savaşı kapsamında cephedeki gelişmelere değinen Zelenski, Rusların amaçlarına ulaşmak için her şeyi yapacağını vurgulayarak, “Biz de bu amaçları engellemek için elimizden geleni yapacağız.” dedi.
Heyetler barışın şartlarını görüşecek
İstanbul'daki müzakerelerde her iki tarafın savaşın sona ermesi ve barışın sağlanması için kendi şartlarını ortaya koyması bekleniyor.
Rus tarafı, Ukrayna ile yapılacak müzakerelerde İstanbul'da 2022'de yapılan müzakerelerden çıkan metnin prensip olarak temel alınmasını istiyor.
Moskova, sahadaki “yeni gerçeklikler” olarak adlandırdığı yasa dışı ilhak ettiği bölgeleri de şartları arasına koydu.
Çatışmaların dondurulmasını değil, nihai olarak sonlanması niyetini vurgulayan Moskova, ilhak ettiği Donetsk, Luhansk, Zaporijya ve Herson'un idari sınırlarından Ukrayna askerlerinin çekilmesini şart koşuyor.
Moskova “tarafsız ve bağlantısız bir Ukrayna” istiyor
“Ukrayna'nın tarafsız, bağlantısız ve nükleer silahlardan arındırılmış bir statüye kavuşturulması, silahsızlandırılması, Nazilerden arındırılması, Ukrayna'daki Rusça konuşan vatandaşların hak, özgürlük ve çıkarlarının tam olarak güvenceye alınması, ilhak ettiği Kırım, Donetsk, Luhansk, Zaporijya ve Herson bölgelerinin Rusya'nın toprakları olarak tanınması” Moskova'nın en temel şartları arasında bulunuyor.
Krizin çözülmesinden sonra Ukrayna ve Avrupa ile iyi komşuluk ilişkilerini kademeli olarak adım adım kurmaya başlamayı öneren Moskova, bunun ardından Kolektif Güvenlik Anlaşması Örgütü, Şanghay İşbirliği Örgütü üye ülkeleri ile Batılı ve Avrupalı devletlerle kıtadaki tüm devletlerin çıkarlarını dikkate alan bir “Avrasya güvenlik sisteminin yaratılmasını” öneriyor.
Ukrayna toprak bütünlüğü ve güvenlik garantilerini şart koşuyor
Kiev, ülkenin toprak bütünlüğü ve egemenliğinin tam olarak sağlanmasının yanı sıra güvenlik garantileri taleplerini ön planda tutuyor.
Güvenlik garantileri çerçevesinde, Ukrayna'nın NATO'ya davet edilmesini ya da NATO koruması altına alınmayı bekleyen Kiev, Avrupa'dan da bir barış gücünün ülkesine yerleştirilmesini istiyor.
Bununla birlikte Ukrayna'ya nükleer silah verilmesi ve bir tür caydırıcılık paketinin sağlanması da Kiev'in şartları arasında yer alıyor.
Kiev, ayrıca Kırım, Donetsk, Luhansk, Zaporijya ve Herson'un Rus kontrolünden çıkması ve Ukrayna'nın uluslararası alanda tanınan sınırlarına dönmesi şartını öne sürüyor.
Savaşın sona ermesinden sonra ülke ekonomisinin yeniden ayağa kaldırılması, ordunun silahlandırılması için ABD ve Avrupa'nın desteği de Kiev'in istekleri arasında yer alıyor.
