Kimi zaman göz ardı edilen, kimi zaman “rahatsız edici” olarak görülen böcekler, ekosistemlerin görünmez taşıyıcıları. Ancak son yıllarda bilim dünyasını alarma geçiren bir gerçek var: Böcekler hızla yok oluyor. Yeni yayımlanan geniş çaplı analiz, bu büyük kaybın nedenlerine dair çarpıcı bir tablo sunuyor ve bu tablo, insanlığın doğayla olan ilişkisinde derin çatlakları ortaya koyuyor.
YÜZDE 75'LİK KAYIP: SESSİZ BİR KRİZİN HABERCİSİ
2017 yılında yapılan çarpıcı bir araştırma, son 30 yıl içinde böcek popülasyonlarının yüzde 75 oranında azaldığını gösterdi. Bu alarm verici sonuç, böceklerin gezegen üzerindeki yaşamsal rollerine rağmen neden hızla ortadan kaybolduğunu anlamak için daha derinlemesine analizleri gündeme taşıdı.
Yeni çalışma kapsamında Binghamton Üniversitesi’nden bilim insanları, 175 bilimsel derlemeyi inceledi. Bu derlemelerdeki 500’den fazla hipotezi ve 3.000’in üzerinde nedensel bağlantıyı içeren bir bilgi ağı oluşturuldu. Amaç, yalnızca nedenleri sıralamak değil; bu nedenlerin birbiriyle nasıl bağlantılı olduğunu çözümlemekti.
TARIM ZİRVEDE AMA TEK BAŞINA DEĞİL
Araştırmanın en sık işaret ettiği neden: yoğun tarımsal faaliyetler. Ancak bu yalnızca bir başlangıç noktası. Tarımsal uygulamalar, arazi kullanımının değişmesi, pestisit kullanımı ve habitat kaybı gibi başka etkenlerle iç içe geçmiş durumda.
Grames ve ekibi, yalnızca en çok tekrar eden sebeplere odaklanmanın yanıltıcı olduğunu vurguluyor. Çünkü bu nedenler genellikle iklim değişikliği, kirlilik ve şehirleşme gibi daha büyük etkenlerin birer sonucu.
İKLİM KİRİZİ VE GÖRÜNMEYEN ETKENLER
Araştırmada dikkat çeken bir diğer unsur, iklim değişikliğinin karmaşık etkileri. Sıcaklık artışları, aşırı yağışlar, kuraklık ve yangınlar hem doğrudan hem dolaylı yollarla böceklerin yaşam alanlarını yok ediyor. Bu faktörlerin birbirini tetikleyici etkileri ise kayıpları hızlandırıyor.
Bununla birlikte, bilimsel literatürde çoğu zaman göz ardı edilen konular da mevcut. Doğal afetler, savaşlar, insan müdahalesi, hatta turistik faaliyetler gibi faktörler; böceklerin yaşam alanlarını ve davranışlarını doğrudan etkiliyor olmasına rağmen mevcut araştırmalarda yeterince yer bulamıyor.
BÖCEKLERİN YOK OLUŞU İNSANLIĞI DA YOK EDEBİLİR
Böcekler yalnızca polinatör değil; aynı zamanda toprağın sağlığını koruyan ayrıştırıcılar ve kuşlar, yarasalar, sürüngenler gibi birçok canlı için besin kaynağı. Böcekler olmadan, toprağın üzeri dışkı ve atıkla kaplanır, çiçekler döllenemez ve besin zinciri çöker.
Bu yüzden uzmanlar, çözümün yalnızca tarımı “doğala döndürmek” olmadığını; aynı zamanda bütüncül, disiplinler arası, habitatları koruyan ve tüm yaşam döngüsünü kapsayan politikalar gerektiğini söylüyor